سراب

به طور كلی، در بیشتر انواع این پدیده، شیئی چنان بازتاب می یابد كه گویی بركه ای از آب در آن مكان و زیر این شیئ وجود دارد. در واقع، اگر در جستجوی سرابی واقعی و طبیعی هستید، باید سری به مناطق گرمسیری بزنید. نمونه های معمولی سراب را در بزرگراهها و در سطح جاده های آسفالت مشاهده كنید .
سراب از دیدگاه علمی چگونه توجیه می شود؟
 اصل و ریشه این پدیده را باید در شیوه حركت نور در محیطهای مختلف و به تبع آن پدیده شكست و انكسار نور بررسی كرد. همان طور كه می دانید، پرتوهای نور در عبور از محیطهایی با غلظتهای متفاوت تغییر جهت می دهند و به عبارتی می شكنند، مثل عبور نور از هوا به آب و یا از هوای گرمتر به هوای سردتر؛ و علت آن هم به تغییر سرعت نور در محیطهای متفاوت بر می گردد. سراب دقیقاً زمانی رخ می دهد كه جابجایی و تغییر بسیار سریع در چگالی هوا و اتمسفر جو رخ دهد؛ یعنی زمانی كه لایه ای از هوا به مقدار نسبتاً زیادی گرمتر از سطح مجاورش باشد. این اتفاق معمولاً در روزهای گرم تابستان روی می دهد، به طوری كه سطح داغ جاده ای آسفالت (كه زیر تابش مستقیم خورشید بشدت داغ شده است) لایه هوایی را كه در بالای آن قرار دارد كاملا گرم می كند؛ و در نتیجه، سبب ایجاد تفاوتی فاحش میان چگالی هوای این لایه و لایه های بالایی آن می شود . بدین ترتیب، با عبور نور از این سطوح متفاوت جهت آن به سمت بالا تغییر می یابد و سراب ایجاد می شود .
برای بارزتر شدن قضیه، به این نكته توجه كنید كه به طور معمول پرتوهای بازتابی از شیئی - مثلاً خودرو - در جهتهای متعددی در فضا حركت می كنند و جسم تنها در زمانی دیده خواهد شد كه گوشه ای از این پرتوها با مردمك چشم برخورد كنند. در روزی كاملاً ابری، شما تنها همان نوری را می بینید كه به طور مستقیم از جسم به سوی چشمانتان بازتاب می یابد؛ اما در روزهای آفتابی شرایط كمی متفاوت است. در اینجا، آن پرتوهایی كه به طور مستقیم از شیئی به سوی چشمها حركت می كند همان وضعیت قبلی را تكرار  می كند؛ اما علاوه بر این، پرتوهایی نیز وجود دارند كه به سمت زمین حركت می كنند. این پرتوها در عبور از لایه سردتر و سنگینتر بالایی به لایه گرمتر و سبكتر پایینی می شكند و به طرف چشمها باز می تابد. در نتیجه این فرایند، شما شاهد 2 تصویر یكسان از شیئ خواهید بود: یكی روی جاده و دیگری در سطح آن .
مغز انسان تنها قادر به درك حركت نور در مسیر مستقیم است. بنابر این، چنین به نظر می آید كه در سطح جاده چاله ای پر از آب وجود دارد كه تصویر دوم حاصل از انعكاس تصویر اول در داخل این آب است . این نوع سراب را «سراب پایینی» یا «سراب فرعی» می نامند؛ زیرا شكل گیری آن در زیر خط افق است.
سرابهای بالاتر و اصلی انواعی است كه در بالای خط افق ظاهر می شود. این نوع سراب در چشم اندازهای پوشیده از یخ و یا آبهای بسیار سرد روی می دهد، جایی كه لایه ای بسیار سردتر از هوا زیر لایه بنسبت گرمتر قرار گرفته است و همین باعث می شود که سراب خیلی بالاتر از سطح معمول آن ظاهر شود .مشاهده قایقهایی كه در هوا شناورند بر اثر همین شكل سراب است. در این نوع سراب، معمولاً شیئ بازتابی از اندازه های ابتدایی خود خارج می شود و تصویری غیر واقعی و بسیار بزرگتر را به نمایش می گذارد